Na początku przygody z kaligrafią możecie się czuć nieco zagubieni w mnogości stalówek, obsadek, atramentów, tuszów oraz wszystkich innych przyborów z nią związanych. W niezbędniku kaligrafa opisywałam już, od czego warto zacząć i gdzie skierować swoje pierwsze kroki. Dzisiaj natomiast chciałabym rozpocząć wprowadzanie Was w tajniki poszczególnych narzędzi i pokazać, że cały ten galimatias nie jest taki trudny do opanowania.

Zaczniemy od stalówek. W jednym z poprzednich wpisów (zobacz tutaj) przybliżyłam Wam już budowę stalówki ostrej, czyli tej, której zazwyczaj używamy do kaligrafii nowoczesnej. Nie jest to natomiast jedyny rodzaj stalówki, jaki napotkacie na swojej drodze, a warto poznać wszystkie typy, aby móc znaleźć ten, który najbardziej polubimy i którym osiągniemy zamierzony efekt.

Dla ułatwienia, pod każdym przykładem stalówki ukryty jest link, który przekieruje Was do naszego sklepu. Klikając w link, będziecie mogli zobaczyć, jak wygląda dana stalówka i poznać jej konkretne właściwości.

Najważniejszym podziałem, od którego należy zacząć, jest podział na stalówki tępo i ostro zakończone.

Stalówki tępo zakończone (szerokie) służą raczej do starszych rodzajów pism, takich jak: uncjała, italika czy gotyk. Są nieelastyczne (wyjątkiem są np. stalówki Tachikawa C), mają precyzyjnie określony rozmiar linii i mogą mieć różne końcówki:
– prawo ścięte – np. do italiki dla praworęcznych (np. Speedball C),
– lewo ścięte – np. do italiki dla leworęcznych (np. Speedball LC),
– proste – przeznaczone głównie do tekstury gotyckiej czy uncjały (np. Leonardt Round Hand),
– redisówki – niegdyś służące kreślarzom do wykonywania precyzyjnych linii o określonej grubości (np. Tachikawa B).


Stalówki szerokie zwykle występują w wielu rozmiarach końcówki, określanych w milimetrach. Przykładowo stalówki Speedball C mają rozmiary od C6 (0,5 mm) do C0 (5 mm).  Od rozmiaru stalówki zależy wielkość kreślonej litery. Stalówki szerokie często posiadają dodatkowy zbiorniczek (z przodu, z tyłu lub po obu stronach stalówki), w którym gromadzi się atrament podczas maczania. Dzięki temu dłużej można pisać na jednym maczaniu stalówki, co jest dużym udogodnieniem szczególnie w przypadku stalówek szerokich, z których wypływa naraz więcej atramentu niż z ostrych.


Stalówki ostre zazwyczaj zbudowane są z dwóch skrzydełek (choć są wyjątki, na przykład stalówka 0268 William Mitchell) zakończonych ostrą końcówką. Służą do bardziej nowoczesnych krojów pism, takich jak: kursywa angielska, spencerian czy kaligrafia nowoczesna. Rozmiar ich końcówki jest określany umownie od EF (Extra Fine) do BB (Double Broad). Oprócz rozmiaru różnią się również elastycznością:
– bardzo elastyczne – pozwalające uzyskać bardzo dużą różnicę grubości linii przy niewielkim nacisku (np. Brause 66 EF lub Brause Rose),
– średnio elastyczne – pozwalające uzyskać średni efekt zmiany grubości linii i wymagające większego nacisku do jego uzyskania (np. Nikko G),
– mało elastyczne – zmiana grubości prowadzenia linii jest bardzo niewielka nawet przy dużej sile nacisku (np. Brause 29 Index Pen).


Przy stalówkach ostrych warto również wspomnieć o stalówkach rysunkowych typu Maru. Wyglądają one jak małe cylindry, zakończone ostrą końcówką. Idealnie nadają się do tworzenia bardzo szczegółowych rysunków, ze względu na ekstracienką końcówkę i małą elastyczność. Przykładem takiej stalówki może być stalówka 659 Maru Pen Hard marki Nikko.

Jako ciekawostkę można wymienić stalówkę typu Elbow, której można używać w prostej obsadce, imitując osadzenie zwyczajnej stalówki w obsadce skośnej.

Istnieją również stalówki do zadań specjalnych, które nie pasują do żadnej z wyżej wymienionych grup. Do takich można zaliczyć na przykład:
– stalówki plakatowe – do pisania bardzo dużych liter, których szerokość może wynosić nawet 15 mm (np. Brause 15 mm),
– stalówki muzyczne – do rysowania pięciolinii (np. Brause stalówka muzyczna),
– stalówki steel brush – czyli elastyczne stalówki przypominające pędzle (np. Speedball Steel Brush).




Liczę, że ten krótki opis pomoże Wam zorientować się, której stalówki tak naprawdę szukacie. A jeżeli uważacie, że warto coś dodać w temacie rodzajów stalówek, dajcie znać w komentarzu!